ସାବିତ୍ରୀ ବ୍ରତ- ବିନୋଦିନୀ ଦାଶ

ଓଡ଼ିଆ ରମଣୀ ଦେବୀ ସାବିତ୍ରୀଙ୍କୁ

ଆଦର୍ଶ ନାରୀ ଭାବରେ,

ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଅମାବାସ୍ୟା ତିଥିରେ ପୂଜଇ

ଅଶେଷ ଭକତି ଭରେ  ।

ସାବିତ୍ରୀ ଓ ସତ୍ୟବାନଙ୍କ ମୂରତି

ଆସ୍ଥାନେ ଠାକୁର ଘରେ,

ନାନା ଫଳ ପୁଷ୍ପ ଅର୍ପି ତାଙ୍କ ଗାଥା

ଭକ୍ତିରେ ଗାଏ ତୁଣ୍ଡରେ ।

ଆଜୀବନ ହେବା ସିମନ୍ତିନୀ ଇଚ୍ଛା

ରଖି ସେ ନିଜ ମନରେ, 

ଉପବାସ ରହି ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଦୀର୍ଘାୟୁ  

ହୃଦୟେ କାମନା କରେ ।

ଅପୁତ୍ରିକ ଥିଲେ ମଦ୍ରର ନରେଶ

ଅଶ୍ୱପତି ବିରସରେ,

ଋଷିଙ୍କଠୁ ପ୍ରାପ୍ତ ମନ୍ତ୍ର ନିୟମରେ 

ଜପିଲେ ଭକ୍ତି ହୃଦରେ ।

ମନ ପ୍ରଭାବରୁ କନ୍ୟା ରତ୍ନ ଜନ୍ମି

ସାବିତ୍ରୀ ନାମକୁ ଧରେ 

ଚନ୍ଦ୍ରକଳା ପରି ବଢ଼ି ସେ ସାବିତ୍ରୀ

ବାହାରେ ବନ ବିହାରେ ।

କାନନରେ ଋଷିମାନଙ୍କର ସେବା 

କରି ଲଭେ ସେ ସନ୍ତୋଷ

ସେହିଠାରେ ଦିନେ ଦେଖିଲା ସାବିତ୍ରୀ

ଏକଇ ସୌମ୍ୟ ପୁରୁଷ ।

ଅବନ୍ତୀ ନରେଶ ଦ୍ୟୁମତ୍ସେନଙ୍କର

ପୁତ୍ର ସେଯେ ସତ୍ୟବାନ,

ଚକ୍ଷୁହୀନ ରାଜ୍ୟହରା ପିତା ସଙ୍ଗେ

ବନରେ କାଟନ୍ତି ଦିନ ।

ଏକଥା ଋଷିଙ୍କୁ ପଚାରି ଜାଣନ୍ତି

ରୂପବତୀ ସେ ସାବିତ୍ରୀ,

ସତ୍ୟବାନଙ୍କର ସୌର୍ଯ୍ୟବୀର୍ଯ୍ୟ ଦେଖି

ବରନ୍ତି ନିଜର ପତି ।

ଗୃହକୁ ଫେରନ୍ତେ ନିଜ ମନକଥା

ମାତାପିତାଙ୍କୁ ଜଣାନ୍ତି,

ଏହି ସମୟରେ ଦେବର୍ଷି ନାରଦ

ସେଠି ଉପସ୍ଥିତ ହ୍ୱ'ନ୍ତି ।

ସବୁକଥା ଶୁଣି କହନ୍ତି ନାରଦ

"ସତ୍ୟବାନ ଅଳ୍ପାୟୁଷ,

ଆଉ ମାତ୍ର ତାଙ୍କ ଆୟୁଷ ରହିଛି

ଆଜିଠାରୁ ଏକ ବର୍ଷ ।

କେମିତି କନ୍ୟାକୁ ବିବାହ ଦେବ ହେ

ରାଜନ ବିଚାର କର,

ବରଷକ ପରେ ବିଧବା ହୋଇବ

କନ୍ୟା ରତନ ତୁମର ।"

ଏ କଥା ଶୁଣିଣ ସାବିତ୍ରୀ ବୋଲନ୍ତି

"ଶୁଣ ଆହେ ଦେବ ମୁନି,

ମୋର ଭାଗ୍ୟେ ପଛେ ଯାହା ଲେଖାଥିବ

ନହୋଇବି ଦୋଚାରୁଣୀ ।"

ପ୍ରଶଂସିତେ ପୋତି ଆଶୀର୍ବାଦ କରି 

ବ୍ରହ୍ମାସୁତ ଚଳିଯା'ନ୍ତି,

ଶୁଭ ଲଗ୍ନେ ପିତା ସେ ସତ୍ୟବାନଙ୍କୁ

ସାବିତ୍ରୀଙ୍କୁ ସମ୍ପାଦ୍ୟ'ନ୍ତି ।

ହରଷ ମନରେ ଚଲନ୍ତି ସାବିତ୍ରୀ

ସ୍ୱାମୀଙ୍କର ବନ ଗୃହେ,

ଶାଶୁଶ୍ୱଶୁରଙ୍କୁ ତୋଷି ନିତିନିତି

ସ୍ୱାମୀ ସଙ୍ଗେ ସୁଖେ ରହେ ।

ନାରଦଙ୍କ କଥା ଭାଳି ଦିନ ଗଣି

ମନ ତଳେ ରଖିଥା'ନ୍ତି,

ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଅମାବାସ୍ୟା ଆସି ଉପଗତେ

ବ୍ରତ ପାଳନ୍ତି ସାବିତ୍ରୀ ।

ପ୍ରତ୍ୟୁଷରୁ ଉଠି ନିତ୍ୟକର୍ମ ସାରି

ସ୍ଥାପି ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ,

ସ୍ତୋତ୍ର, ମନ୍ତ୍ର ପାଠେ ଭକତି ହୃଦୟେ

କରନ୍ତି ତାଙ୍କ ପୂଜନ ।

ପୁଷ୍ପରେ ସଜାଇ ଧୂପ,ଦୀପେ ବନ୍ଦି

ନଇବେଦ୍ୟ ଯେ ବାଢ଼ନ୍ତି,

ନଡ଼ିଆ କଦଳୀ ଆମ୍ବ ଜାମୁକୋଳି

ନନା ବନ ଫଳ ଆଦି ।

ହୃଦୟେ ସୁମରି ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ

ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଶୁଭ ମନାସି,

ଋଷି, ବ୍ରହ୍ମଣଙ୍କୁ ପବିତ୍ର ହୃଦୟେ

ଭୋଜନ, ଦାନରେ ତୋଷି ।

 

ଶାଶୁ ଶ୍ୱଶୁର ଓ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ପ୍ରଣମି

ସର୍ବଙ୍କୁ ଭୋଗ ବାଢ଼ନ୍ତି,

ନିଜେ ଉପବାସ ରହି ସେମାନଙ୍କୁ

କଥାରେ ଭୁଲାଇଥା'ନ୍ତି ।

ଦିବସ ତିନି ପ୍ରହରେ ସତ୍ୟବାନ

ଆଣିବାକୁ ଫଳ କାଠ,

ପିତାମାତାଙ୍କଠୁ ଅନୁମତି ନେଇ

ଯାଆନ୍ତି ନକରି ମଠ ।

ସାବିତ୍ରୀ ବି ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗରେ ଚଳନ୍ତି

ପିତାମାତାଙ୍କୁ ପଚାରି

ମନତଳ କଥା ଚାପି ରଖି ବନ

ବୁଲିବା ବାହାନା କରି ।

ବନ ପ୍ରଦେଶରୁ ସତ୍ୟବାନ ଫଳ 

ତୋଳି ସାବିତ୍ରୀଙ୍କୁ ଦେଇ,

କାଠ କାଟିବାକୁ ବୃକ୍ଷ ପାଶେ ଯାନ୍ତେ

ମୁଣ୍ଡଟି ଦିଏ ବୁଲାଇ ।

ଫେରି ସବିତ୍ରୀଙ୍କ କୋଳେ ମଥା ରଖି

ତାଙ୍କ ପଣତେ ଶୁଅନ୍ତି,

ଦିନାନ୍ତେ ସାବିତ୍ରୀ ଉଠାନ୍ତି ତାହାଙ୍କୁ

ହେଲେ ସେତ ନ ଉଠନ୍ତି  ।

ସ୍ୱାମୀଙ୍କର ଶେଷ କାଳ ହେଲା ଜାଣି

ବିକଳ ହୋଇ ରୋଦନ୍ତି

ଯମଦୂତେ ଆସି ସତୀଙ୍କର ତେଜ

ଦେଖି ଯେ ଫେରି ଯାଆନ୍ତି ।

ସେଠୁ ଜନ୍ତୁପତି ଆସନ୍ତେ ତଡ଼ତି

ସତ୍ୟବାନଙ୍କ ନିକଟ,

ପରିଚୟ ଦେଇ ପ୍ରାଣ ବାନ୍ଧି ନେଇ

ଚଳିଯା'ନ୍ତି ଜନ୍ତୁରାଟ ।

ସବିତ୍ରୀ ପଛରେ ଗୋଡ଼ାଇ ଯାଆନ୍ତି

ଥର ଥର ତିନିଥର,

ମିଷ୍ଠ ସମ୍ଭାଷଣେ ଧର୍ମଙ୍କୁ ମୋହନ୍ତେ

ଯାଚିଦ୍ୟ'ନ୍ତି ତିନି ବର ।

ସେହି ବର ବଳେ ଶ୍ୱଶୁର ତାଙ୍କର

ଚକ୍ଷୁ, ରାଜ୍ୟ ଫେରିପା'ନ୍ତି,

ନିଜର ପିତା ପାଆନ୍ତି ଶତ ପୁତ୍ର

ନିଜେ ଶତ ପୁତ୍ରବତୀ ।

ସ୍ବାମୀଙ୍କ ବିନା କିପରି ପୁତ୍ର ଲାଭ

ଯମଙ୍କୁ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଣ ?

ଫେରାଇ ଆଣିଲେ ତାଙ୍କଠାରୁ ସେତ

ସତ୍ଯବାନଙ୍କର ପ୍ରାଣ ।

ଜନ୍ତପତି ତାଙ୍କୁ ସତୀ ସାଧ୍ବୀ କହି

ନାମ ଦେଲେ ମହାସତୀ,

ସେହି ଦିନଠାରୁ ଏ ନାରୀ ଜଗତ

ସାବିତ୍ରୀ ବ୍ରତ ପାଳନ୍ତି ।

ପତି ଗୁରୁ, ପତି ପରମ ଦେବତା

ପତି ସେବା ନାରୀ ଧର୍ମ,

ପତି ପାଦେ ମତି ରଖେ ଯେଉଁ ସତୀ

ପ୍ରାପ୍ତ ସେ ବୈକୁଣ୍ଠ ଧାମ ।

ବିନୋଦିନୀ ଦାଶ

କୁରୁଆଁ, ମୁଗପାଳ,  ଯାଜପୁର